Mark Rutte vrij om nieuwe NAVO-baas te worden na afhaken Roemeense president

De weg is vrij voor demissionair premier Mark Rutte om de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO te worden, nu de Roemeense president Klaus Iohannis zijn kandidatuur heeft ingetrokken.

Het persbureau Reuters bracht donderdag het laatste nieuws dat Roemenië nu Rutte steunt als nieuwe leider van de NAVO. Dit was de laatste benodigde stem, omdat de 32 NAVO-landen unaniem akkoord moeten gaan met de benoeming.

Dinsdag sprak Slowakije zijn steun uit voor Rutte. Dit land had lange tijd dwarsgelegen en eiste bevestiging van Rutte dat hij iets zou doen aan de veiligheidszorgen van Oost-Europa en de gebrekkige Slowaakse luchtverdediging.

De woordvoerder van de Slowaakse president Peter Pellegrini verklaarde dat Rutte "zijn toewijding aan de bescherming van de oostflank van de NAVO" heeft bevestigd.

Ook Hongarije was aanvankelijk geen voorstander van Ruttes kandidatuur. Rutte had tijdens een EU-top in 2021 gezegd dat Hongarije "niets in de EU te zoeken heeft" als het een omstreden wet over lhbtiq+-rechten zou aannemen.

De Hongaarse premier Viktor Orbán vond deze opmerkingen respectloos. Na een persoonlijk gesprek en een brief van Rutte, waarin hij aangaf dat zijn eerdere opmerkingen verkeerd waren gevallen, besloot Orbán toch zijn steun te verlenen.

Rutte had vanaf het begin de steun van de Verenigde Staten, een belangrijke partner binnen de NAVO. De VS verwachten dat de benoeming van Rutte begin juli officieel zal worden.

De enige overgebleven tegenkandidaat, de Roemeense president Klaus Iohannis, heeft zich nu ook teruggetrokken. Roemenië ondersteunt nu ook Rutte's kandidatuur, wat cruciaal was voor de unanieme goedkeuring.

Voor zijn benoeming moest Rutte verschillende twijfels wegnemen. Hij bracht een privébezoek aan de Turkse president Erdogan om problemen op te lossen en sprak persoonlijk met de Hongaarse premier Orbán. Deze gesprekken resulteerden uiteindelijk in de benodigde steun.

Met Rutte krijgt Nederland zijn vierde secretaris-generaal van de NAVO, na Dirk Stikker, Joseph Luns en Jaap de Hoop Scheffer. De termijn van een NAVO-topman is vier jaar, met de mogelijkheid tot herbenoeming.

Jens Stoltenberg, de huidige secretaris-generaal, heeft zijn termijn vier keer verlengd en blijft tot 1 oktober in functie. Vanaf dan zal Rutte het stokje overnemen.