We zijn gewend te denken dat veroudering een geleidelijk proces is, een voortdurende achteruitgang vanaf het moment dat we geboren worden. Maar nieuw wetenschappelijk onderzoek suggereert dat dit beeld mogelijk te simpel is.
Het lijkt erop dat het menselijk lichaam twee specifieke momenten kent waarop het verouderingsproces versnelt.
Amerikaanse onderzoekers hebben jarenlang gegevens verzameld van een groep mensen, waarbij ze een breed scala aan biologische markers analyseerden.
Ze onderzochten alles wat een rol speelt in het functioneren van ons lichaam, van eiwitten tot bacteriën in de darmen. Wat ze ontdekten, was verrassend.
Rond de leeftijd van 44 en 60 jaar treden er in het lichaam grote veranderingen op. Deze veranderingen zijn niet beperkt tot één specifiek gebied, maar manifesteren zich in talloze biologische processen.
Dit omvat veranderingen in de stofwisseling, de werking van organen zoals de nieren en de lever, en zelfs in de samenstelling van de microben die in ons lichaam leven.
De precieze oorzaken van deze biologische versnellingen zijn nog niet volledig opgehelderd. Er zijn verschillende theorieën die deze veranderingen proberen te verklaren.
Zo wordt gedacht aan hormonale veranderingen, waarbij de menopauze bij vrouwen en hormonale schommelingen bij mannen een rol spelen.
Daarnaast worden epigenetische veranderingen genoemd, waarbij genexpressie beïnvloed wordt door leefstijl en omgevingsfactoren zonder dat er mutaties in het DNA zelf optreden.
Ook de accumulatie van schade op cellulair niveau, die over de jaren heen optreedt, kan leiden tot een versnelde veroudering.
De ontdekking van deze twee belangrijke momenten in het verouderingsproces heeft grote implicaties voor de gezondheidszorg.
Door beter te begrijpen wat er precies gebeurt op deze momenten, kunnen nieuwe behandelingen worden ontwikkeld die zich richten op de specifieke biologische veranderingen. Dit zou kunnen helpen bij de behandeling of zelfs preventie van ziektes die met veroudering geassocieerd worden.
Bovendien kunnen we, door te weten welke leefstijlfactoren invloed hebben op het verouderingsproces, gerichter advies geven om gezond ouder te worden.
Hoewel we de klok niet kunnen terugdraaien, zijn er wel dingen die we zelf kunnen doen om gezond ouder te worden.
Een gezonde leefstijl met voldoende beweging, een uitgebalanceerd dieet en voldoende slaap is van groot belang. Ook stressreductie en sociale contacten spelen een belangrijke rol in het behouden van gezondheid op latere leeftijd.