Superbacteriën belasten Nederlandse zorg: 'Zelfs blaasontsteking kan dodelijk worden'

Nederlandse ziekenhuizen worden geconfronteerd met een groeiend probleem van multiresistente bacteriën, mede door de behandeling van Oekraïense militairen die gewond zijn geraakt in de oorlog.

Sinds de start van de oorlog zijn 143 Oekraïense soldaten naar Nederland overgebracht voor medische zorg. Deze militairen dragen vaak superbacteriën bij zich die ongevoelig zijn voor veel soorten antibiotica. Dit vormt een grote uitdaging voor de Nederlandse zorgsector, omdat het risico bestaat dat deze bacteriën worden overgedragen op Nederlandse patiënten.

Heiman Wertheim, klinisch microbioloog aan het Radboudumc, heeft sinds februari 2022 tientallen Oekraïense militairen behandeld en noemt de situatie 'ongekend'. In Oekraïne zijn antibiotica lange tijd veelvuldig en vaak onjuist gebruikt, wat heeft geleid tot een hoge dominantie van multiresistente bacteriën.

Dit probleem wordt verergerd door de oorlog, waardoor ziekenhuizen in Oekraïne overbelast zijn en kampen met een tekort aan essentiële medische benodigdheden zoals schorten en handschoenen. Hierdoor krijgen infecties de kans om zich sneller te verspreiden.

In Nederland wordt strikt gecontroleerd op de verspreiding van deze bacteriën. Uit cijfers van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) blijkt dat er tussen begin 2022 en augustus 2023 drie gevallen van overdracht van resistente bacteriën van Oekraïense patiënten naar Nederlandse patiënten zijn geweest.

Antibioticaresistentie is een wereldwijd probleem dat door de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) wordt beschouwd als een van de grootste bedreigingen voor de volksgezondheid. Indien er geen maatregelen worden genomen, wordt verwacht dat tegen 2050 meer mensen zullen sterven aan infecties met resistente bacteriën dan aan kanker.

In Nederland hebben in 2023 ongeveer 5000 mensen een infectie opgelopen met resistente bacteriën, waarvan 200 zijn overleden. De meeste van deze bacteriën worden opgelopen in het buitenland, via direct contact, besmet voedsel, of water, of tijdens ziekenhuisopnames.

Volgens Jan Kluytmans, hoogleraar medische microbiologie aan het UMC Utrecht, is het cruciaal dat landen wereldwijd hun antibioticagebruik verminderen en de hygiënische standaarden in ziekenhuizen verbeteren. Hij waarschuwt dat als de verspreiding van resistente bacteriën niet wordt beperkt, "mensen weer overlijden aan iets simpels als een blaasinfectie."