Schokkende toename van rommel op straat na uitbreiding statiegeld

Sinds de invoering van statiegeld op flesjes en blikjes kampt Nederland met onvoorziene rommel. Denk aan opengebroken vuilnisbakken en gescheurde vuilniszakken, wat voor veel rotzooi op straat zorg. Steden zoals Amsterdam, Nijmegen en Eindhoven nemen diverse maatregelen om deze overlast tegen te gaan, zoals het uitdelen van boetes.

Uit documenten blijkt dat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat de overlast niet zag aankomen. De toename van rondslingerend afval komt daarom als een grote verrassing.

Grote gemeenten zijn genoodzaakt om jaarlijks twee extra fulltime medewerkers in te zetten om de rommel op te ruimen. Sinds de invoering van het statiegeld op kleine flesjes in 2021 en blikjes in 2022, neemt de hoeveelheid zwerfafval weliswaar af, maar de toename van opengebroken vuilnisbakken zorgt voor meer rotzooi op straat. Het ministerie had deze schaal van overlast niet verwacht.

Een adviesrapport aan de overheid voorspelde dat 'premiejagers' zouden worden aangemoedigd om flesjes en blikjes op te rapen en in te leveren, maar de realiteit bleek anders. Rob Buurman, directeur van de ngo Fair Resource Foundation, vermoedt dat armoede en een hoge bevolkingsdichtheid in Nederland bijdragen aan het probleem. Bovendien is het statiegeld te laag en zijn er te weinig innamepunten, wat het inleveren van flesjes en blikjes bemoeilijkt.

De Vereniging van Nederlandse Gemeenten en de NVRD pleiten voor meer innamepunten, vergelijkbaar met het systeem in Duitsland, waar ieder verkooppunt ook een innamepunt heeft. In Nederland zijn er echter te weinig van deze punten, en pas recentelijk is voldaan aan het minimum aantal innameapparaten voor flesjes.

De organisatie Verpact, die verantwoordelijk is voor het statiegeldsysteem, belooft verbetering na teleurstellende inleverpercentages. Ze geven aan 5000 nieuwe innamepunten te plaatsen en meer informatiecampagnes te voeren. De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) eist echter snellere verbeteringen en dreigt met boetes tot 250 miljoen euro als de doelen niet worden gehaald.