Privacydrama: overheid wil binnenkort al je appjes scannen

De onderhandelingen over een Europese wet tegen online kindermisbruik, die muurvast zaten, lijken mogelijk in de komende dagen weer in beweging te komen. De Europese Commissie stelt in haar wetsvoorstel uit 2022 voor om al het internetverkeer te scannen om kinderlokkers en verspreiders van misbruikbeelden te kunnen opsporen.

De Europese Commissie vindt dat in de strijd tegen online kindermisbruik en grooming, waarbij kinderen digitaal worden gelokt, veel geoorloofd is. Daarom stelt ze voor om alles wat mensen via internet versturen te gaan scannen. Dit moet ervoor zorgen dat kinderlokkers en mensen die beelden van kindermisbruik delen, worden gepakt.

Het Europees Parlement en de Raad van Europa moeten echter ook instemmen met de wet. Beide organen hebben kritiek op het voorstel van de Europese Commissie. Het Europees Parlement kwam in oktober vorig jaar met een alternatief voorstel, en ook de Raad van Europa is kritisch. Verschillende lidstaten, waaronder Nederland, zien het wetsvoorstel niet zitten.

België, dat tot eind juni de tijdelijke voorzitter van de Raad van Europa is en zelf voorstander van het wetsvoorstel, probeert nu een doorbraak in de onderhandelingen te forceren.

Ambtenaren van de Raad van Europa onderhandelen momenteel over een compromis, dat woensdag of donderdag achter gesloten deuren ter stemming wordt gebracht. België hoopt dat een aantal landen dat eerder dwarslag, van mening verandert zodat er een voorstel vanuit de Raad op tafel ligt.

Het compromis stelt voor om internetverkeer vanaf computers, tablets of smartphones te scannen voordat foto's of filmpjes worden verstuurd. Software moet controleren of het niet gaat om beelden van misbruik.

Voorstanders benadrukken dat deze methode de versleuteling van berichten in stand houdt. Apps zoals WhatsApp gebruiken versleuteling, waardoor alleen de zender en ontvanger de inhoud van berichten kunnen zien.

Tegenstanders menen echter dat het kwaad al geschied is zodra het uitgaande verkeer op apparaten wordt gescand. "Wat is briefgeheim als je meeleest tijdens het schrijven?" vraagt Rejo Zenger van privacyorganisatie Bits of Freedom.

"Dit compromis is nog net zo slecht als het oorspronkelijke voorstel van de Europese Commissie," zegt Robbert Hoving van Offlimits, een organisatie die zich inzet tegen online kindermisbruik.

Hoving voegt toe dat het scannen naar nieuw materiaal van kindermisbruik met inzet van allerlei technologieën niet de oplossing is en zelfs nieuwe problemen veroorzaakt. "Een van de risico’s is dat je online seksueel gedrag tussen jongeren passend bij hun ontwikkeling onveilig maakt en gaat criminaliseren.”

De uitkomst van de stemming zal uitwijzen of voldoende lidstaten zich achter dit compromis scharen. Als dat het geval is, kan de Raad van Europa zijn positie bepalen en beginnen met verdere onderhandelingen over de wet met het Europees Parlement en de Europese Commissie.

Het debat over privacy en veiligheid blijft daarmee hoog op de agenda staan. De komende dagen zullen beslissend zijn voor de toekomst van de Europese wetgeving op dit gebied.