Inspectie stelt ultimatum: verbeter statiegeldsysteem of betaal 300 miljoen boete

Drankproducten die niet zo snel mogelijk verbetering doorvoeren in het verzamelen van plastic flesjes, riskeren dwangsommen van ruim 300 miljoen euro, aldus de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT).

Verpact, de organisatie die namens de producenten verantwoordelijk is voor de inzameling, moet het voor consumenten 'aantrekkelijker en makkelijker' maken om statiegeldflessen in te leveren. Op die manier hopen ze zwerfafval te voorkomen.

Verpact gaf aan dat er bij de invoering van statiegeld op plastic flesjes in 2021 eigenlijk 12.000 inleverpunten nodig zouden zijn, maar er waren er in 2023 slechts 4140.

Dit aantal moet tegen 2027 groeien naar minimaal 9400, anders volgt een dwangsom van maximaal 135 miljoen euro. Ook moeten de inleverpunten beter vindbaar zijn via een website of app.

Een hoger statiegeldbedrag kan volgens onderzoek van Verpact een grote stimulans zijn om meer plastic flesjes in te leveren. De ILT vroeg eerder om een verhoging naar 50 eurocent, maar Verpact moet nu de ideale hoogte onderzoeken.

Daarnaast moet Verpact voor oktober onderzoeken of consumenten het digitaal terugbetalen van statiegeld via bijvoorbeeld Tikkie waarderen, wat momenteel bij veel innamepunten buiten supermarkten gebeurt.

Van Alphen van de ILT wijst op problemen voor toeristen en dak- en thuislozen die geen gebruik kunnen maken van deze digitale methoden.

Het inleveren van beschadigde flessen moet beter. Nu worden deze vaak niet geaccepteerd door statiegeldmachines, wat tot ergernis bij consumenten leidt. Voor november moeten producenten oplossingen bieden, zoals handmatige inname of aanpassing van de machines.

Als Verpact niet aan alle eisen voldoet, kunnen de dwangsommen oplopen tot 305 miljoen euro. Deze dwangsommen gelden alleen voor plastic flesjes. Het statiegeld op blikjes werd pas vorig jaar ingevoerd, met een inzamelplicht van 90 procent voor 2024.

Verpact heeft gereageerd dat ze tegen eind 2026 aan de wettelijke norm van 90 procent inzameling willen voldoen.