Het internet is in gevaar door de grote hoeveelheid ruimtepuin

Stel je voor dat je telefoon niet meer werkt, je geen navigatie kunt gebruiken, of dat weersvoorspellingen niet langer beschikbaar zijn. Deze diensten, die we als vanzelfsprekend beschouwen, kunnen verdwijnen als het probleem van ruimtepuin niet wordt aangepakt.

Ruimtepuindeskundige Francesca Letizia van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA waarschuwt: "Zelfs als we geen nieuwe satellieten meer zouden lanceren, komt er nog steeds nieuw puin bij. Er moet iets veranderen om te voorkomen dat de digitale infrastructuur in gevaar komt."

Het eerste ruimtepuin ontstond in 1957 bij de lancering van de eerste satelliet. Lange tijd werd het gevaar hiervan onderschat, maar in 2009 botsten twee satellieten frontaal met elkaar, wat duizenden stukken puin veroorzaakte.

Met de toenemende vraag naar mobiele diensten en de komst van commerciële partijen zoals SpaceX en Blue Origin, is het aantal objecten in de ruimte explosief gestegen. Hierdoor is ook het ruimtepuin aanzienlijk toegenomen.

Dit kan leiden tot het Kessler-syndroom: hoe meer ruimtepuin er is, hoe groter het risico op botsingen, wat weer meer puin veroorzaakt. Dit kan een oncontroleerbare kettingreactie veroorzaken, waardoor de ruimte onbruikbaar wordt en nieuwe satellieten niet meer gelanceerd kunnen worden.

ClearSpace ontwikkelt een grijparm die groter puin in een veilige baan brengt, waar het volledig opbrandt in de bovenlaag van de atmosfeer. Astroscale werkt aan een vergelijkbaar systeem met magneten. Beide partijen starten volgend jaar met hun eerste schoonmaakmissie.

NASA onderzoekt het gebruik van een "laserbezem" om kleinere stukjes puin met laserstralen vanaf aarde af te remmen, zodat ze in de atmosfeer terechtkomen en opbranden. Liam Pieters van Lumi Space, een bedrijf dat deze technologie ontwikkelt, legt uit dat dit systeem puin van tussen de 1 en 50 centimeter kan aanpakken.

Wie betaalt de schoonmaak van de ruimte? Bij oude satellieten is het duidelijk van wie ze zijn, dus ruimtevaartorganisaties zouden kunnen betalen voor de opruiming. In de Verenigde Staten is onlangs voor het eerst een boete uitgedeeld aan een bedrijf dat er niet in slaagde om een oude satelliet te verwijderen.

Voor kleiner puin is het vaak niet te achterhalen van wie het afkomstig is. "Maar als we niks doen, kunnen we binnenkort misschien helemaal geen gebruik meer maken van de ruimte. Iedereen die actief is in de ruimtevaart heeft financieel belang bij een schone ruimte," zegt Pieters.

Letizia is voorzichtig optimistisch. Er is nu meer aandacht en kennis dan voorheen, en nieuwe missies worden zo ontworpen dat er veel minder puin wordt veroorzaakt. "Voorkomen is altijd beter dan genezen, maar we zullen een combinatie van beide nodig hebben om de ruimte op een duurzame manier te kunnen gebruiken."