Politie waarschuwt voor nieuwe vorm van oplichting met gekloonde stemmen

Later dit jaar gaan oplichters een vernuftige tactiek toepassen die Nederland nog onbekend is, zo verwacht de politie. Ze waarschuwen voor cyberboeven die zich zullen voordoen als vriend of familielid, met het gebruik van gekloonde stemmen. Voortaan moet je dus twee keer nadenken als je oma je om bankgegevens vraagt.

Manon den Dunnen, digitaal specialist bij de politie, slaat samen met de overheid alarm. "Voice cloning is niet langer voorbehouden aan slimme whizzkids: iedereen kan deze toegankelijke en betaalbare software makkelijk vinden op het normale internet."

Bekende stemmen liggen al voor het oprapen op internet. "Je kunt die mensen nu geloofwaardig laten zeggen wat je maar wilt. Dit gaat grote vormen aannemen als we het niet op veel fronten aanpakken."

In het buitenland zijn de gevolgen al desastreus. In Hongkong werd een multinational voor 23,6 miljoen euro opgelicht omdat een medewerker dacht dat zijn baas hem een financiële opdracht gaf. Spoiler alert: het was geen baas, maar een boef. Vooral in Engelstalige landen zoals de Verenigde Staten en Groot-Brittannië zijn mensen al flink beetgenomen.

Ook in ons kikkerlandje hebben we een bijna-misser gehad. Eind vorig jaar probeerden criminelen de stem van Bunq-topman Ali Niknam na te bootsen om de bank te beroven. Gelukkig zonder succes, maar de politie ziet het als een duidelijk teken dat we ons écht moeten voorbereiden. Zelfs de Rijksoverheid verwacht dat deze cyberschurken binnenkort hier hun opwachting maken.

Het is noodzakelijk dat we ons gedrag aanpassen, zegt de politie. Er zijn namelijk nog geen technische middelen om voice cloning te hinderen. "Het is heel simpel: als je het niet vertrouwt, dan moet je dat durven uit te spreken en gewoon ophangen", zegt Den Dunnen.

Uiteindelijk moet dit het 'nieuwe normaal' worden, zoals bijvoorbeeld je voordeur op slot draaien als je even het huis uit bent. "Dat vonden we vroeger ook belachelijk, maar nu zit het helemaal verankerd in ons denken."

De Fraudehelpdesk en Bureau Jeugd en Media dachten een topidee te hebben: spreek een codewoord af met je vrienden en familie. Zo kun je bij twijfel een oplichter ontmaskeren. Maar de politie ziet dat anders. "Een codewoord? Serieus? Dat kan net zo makkelijk uitlekken als je wachtwoord '12345'."

De politie komt daarom met een andere strategie. “Haal samen herinneringen op. Vraag naar iets specifieks dat jullie samen hebben meegemaakt. Als het vervolgens aan de andere kant stil blijft, dan weet je dat er iets mis is," aldus Manon.